بسته بندی مواد غذایی، یکی از عوامل کلیدی در حفظ کیفیت، افزایش ماندگاری و جذب مشتریان محسوب می‌شود. امروزه، با پیشرفت فناوری، روش‌های نوینی در این صنعت به کار گرفته شده‌اند که علاوه بر محافظت از محصولات، باعث افزایش جذابیت بصری آن‌ها نیز می‌شوند. برای اجرای بهتر بسته بندی، استفاده از دستگاه چسب زن کارتن و حتی دستگاه چسب زن کارتن دست دوم در خطوط تولید رایج شده است. در این مقاله، به بررسی دقیق روش‌های جدید بسته بندی مواد غذایی و تجهیزات مدرن مورد استفاده در این حوزه، خواهیم پرداخت.
بسته بندی فعال (Active Packaging)
بسته بندی فعال، روشی نوآورانه است که اجزای بسته بندی با محصول واکنش نشان داده و شرایط بهینه‌ای را برای حفظ تازگی آن فراهم می‌کند. این نوع بسته بندی معمولاً در صنایع گوشت، لبنیات، خشکبار و محصولات نیمه آماده به کار گرفته شده و برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارتند از:
• جذب اکسیژن: کاهش اکسیژن موجود در بسته بندی برای جلوگیری از فساد مواد غذایی
• کنترل رطوبت: حفظ میزان رطوبت مناسب برای جلوگیری از خشک شدن یا کپک زدگی
• آزادسازی آنتی اکسیدان‌ها: افزایش ماندگاری محصولات غذایی با افزودن ترکیبات آنتی اکسیدانی
بسته بندی هوشمند (Intelligent Packaging)
بسته بندی هوشمند، یکی از جدیدترین روش‌ها در صنعت بسته بندی است که امکان پایش کیفیت محصول را در زمان واقعی فراهم نموده و برای بسته بندی مواد غذایی حساس مانند فرآورده‌های گوشتی، لبنیات و غذاهای دریایی بسیار کاربردی است. برخی از کاربردهای این فناوری عبارتند از:
• حسگرهای تشخیص تازگی: تغییر رنگ بسته بندی در صورت فاسد شدن محصول
• برچسب‌های دما و رطوبت: نمایش اطلاعات دمایی برای اطمینان از شرایط بهینه نگهداری
• کدهای QR: ارائه اطلاعات تغذیه‌ای، تاریخ تولید و روش‌های مصرف به مشتریان
در کنار این فناوری‌ها، استفاده از تجهیزات جانبی مانند خرید نوار نقاله بارگیری با کیفیت و استاندارد نقش مهمی در افزایش بهره‌وری خطوط تولید دارد. برای خرید و تجهیز خطوط بسته بندی، اطلاعاتی مانند قیمت نوار نقاله بارگیری و قیمت دستگاه چسب زن اتوماتیک از نکات مهم و تاثیرگذار است که در ادامه مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند.
استفاده از دستگاه های مدرن در بسته بندی مواد غذایی
پیشرفت فناوری در دستگاه های بسته بندی، باعث افزایش سرعت و دقت در این فرآیند شده است؛ که در ادامه، برخی از مهم ترین آن ها را معرفی خواهیم کرد:
1.دستگاه خشک کن صنعتی
دستگاه خشک کن، یکی از مهم ترین تجهیزات در فرآیند بسته بندی مواد غذایی است؛ که نقش قابل توجهی در افزایش ماندگاری محصولات داشته و با حذف رطوبت موجود در مواد غذایی و ایجاد محیطی نامناسب برای رشد باکتری ها، قارچ ها و کپک ها، از فساد زودرس محصولات جلوگیری می کند.
انواع دستگاه خشک کن:
مناسب برای مشاغل کوچک و متوسط، دارای قفسه های متعدد برای چیدمان محصولات
مخصوص تولید انبوه، با ظرفیت بالا و سرعت بیشتر در خشک کردن
حفظ کیفیت، طعم و ارزش غذایی با روش فریز کردن و حذف آب با تصعید
مزایای استفاده از دستگاه خشک‌کن:
-
حفظ ارزش غذایی و ویتامین های محصولات
-
جلوگیری از تغییر رنگ و طعم محصولات
-
امکان خشک‌کردن انواع مواد غذایی مثل میوه، سبزی، گوشت، گیاهان دارویی و محصولات دریایی
2.نوار نقاله
نوار نقاله، به عنوان یکی از ارکان اصلی خطوط تولید و بسته بندی شناخته می شود؛ که نیاز به نیروی انسانی را کاهش و سرعت و دقت در جابه جایی محصولات را افزایش می دهد. این دستگاه، محصولات را بین مراحل مختلف تولید و بسته بندی منتقل نموده و نظم خاصی به روند انجام فرایندها و همچنن محیط کاری می بخشد.
انواع نوار نقاله ها:
رایج ترین مدل، مناسب برای حمل محصولات سبک و متوسط
برای حمل محصولات سنگین و کارتن های بزرگ
مناسب برای جابه جایی محصولاتی با کف صاف مثل جعبه ها و کارتن ها
مزایای استفاده از نوار نقاله:
-
کاهش آسیب به محصولات در حین جابه جایی
-
افزایش سرعت و بهره وری در خط تولید
-
کاهش خستگی و فشار کاری نیروی انسانی
3.دستگاه کارتن چسب زن
دستگاه کارتن چسب زن، یکی از تجهیزات مهم در مرحله نهایی بسته بندی است؛ که وظیفه چسب زدن و بستن درب های کارتن را بر عهده داشته و آن ها را به‌صورت منظم، سریع و دقیق بسته بندی می کند.
انواع دستگاه کارتن چسب زن:
کارتن چسب زن نیمه اتوماتیک
نیاز به حضور اپراتور برای قرار دادن کارتن ها در دستگاه و هدایت آن ها
کارتن چسب زن تمام اتوماتیک
کاملا خودکار و بدون نیاز به حضور نیروی انسانی، سرعت بالا و دقت بیشتر
مزایای استفاده از دستگاه کارتن چسب زن:
-
افزایش سرعت در بسته بندی محصولات
-
بهبود ظاهر و استحکام بسته بندی
-
کاهش مصرف چسب و بهینه سازی هزینه ها
4.دستگاه سیل (Sealer Machine)
دستگاه سیل، برای پلمپ کردن دهانه ظروف و بسته ها، با استفاده از فیلم های پلاستیکی یا فویل های آلومینیومی استفاده شده و با محافظت از مواد غذایی دربرابر نفوذ هوا، رطوبت و آلودگی، باعث حفظ تازگی و کیفیت محصولات می شود.
انواع دستگاه سیل
استفاده از حرارت برای چسباندن فیلم به دهانه ظرف
ایجاد میدان مغناطیسی برای چسباندن فویل های آلومینیومی
ترکیب فرآیند سیل و حذف هوای داخل بسته برای افزایش ماندگاری
مزایای استفاده از دستگاه سیل:
-
جلوگیری از نشت مواد غذایی و مایعات
-
حفظ طعم، بو و کیفیت محصولات
-
ایجاد بسته بندی بهداشتی و مطمئن
5.دستگاه پرکن
دستگاه پرکن، یکی از تجهیزات مهم و کاربردی در خطوط تولید و بسته بندی است؛ که وظیفه جای گذاری مواد مختلف در انواع ظروف، بطری ها، پاکت ها و قوطی ها را برعهده دارد. استفاده از دستگاه پرکن، خطای انسانی در اندازه گیری وزن و حجم را به حداقل رسانده و با پر کردن محصولات بدون دخالت دست، باعث افزایش بهداشت، سرعت و دقت در بسته بندی می‌شود.
انواع دستگاه های پرکن:
مناسب برای محصولاتی با حجم ثابت و یکنواخت مثل حبوبات، خشکبار و غلات.
مخصوص مواد پودری نظیر آرد، ادویه و شیرخشک که به سیستم های خاصی برای جلوگیری از پخش شدن نیاز دارند.
برای مواد گرانولی مانند شکر، برنج و مواد مشابه.
مجهز به سیستم توزین دقیق برای محصولاتی که به وزن ثابت نیاز دارند.
مناسب برای آب، آب میوه، شیر و مایعات مشابه.
برای عسل، سس، شیره و مایعات غلیظ تر.
هرکدام از این گروه ها، شامل مدل های مختلفی مانند دستگاه پرکن پمپی، سیلندر پیستونی، اسپری کن، تیوپ پرکن و ... هستند که بسته به نیاز تولید انتخاب می شوند.
6.دستگاه چک ویر
دستگاه چک ویر، یکی از ابزارهای ضروری برای حفظ کیفیت و استانداردهای تولید است؛ که به خصوص در خطوط تولید انبوه، نقش بسیار مهمی در کاهش خطاهای بسته بندی دارد. این دستگاه، وزن نهایی محصولات را اندازه گیری کرده و از مطابقت آن با استانداردهای تعیین شده، اطمینان حاصل می کند.
نحوه عملکرد دستگاه چک ویر:
محصولات موردنظر پس از بسته بندی، روی نوار نقاله دستگاه چک ویر قرار می گیرند؛ سپس این دستگاه به ترتیب:
-
وزن هر بسته را با دقت اندازه گیری می کند.
-
تعداد محصولات داخل کارتن را شمارش می کند.
-
در صورت مغایرت وزن، بسته را به بخش اصلاح یا انبار برمی گرداند.
-
و درنهایت، گزارش های دقیق از وزن و تعداد بسته ها را به سیستم های مدیریتی ارسال می کند.