پاسخ به باکو در چاه های نفت خزر به گزارش سیبکس، ایران به تازگی عملیات اجرایی حفاری اکتشافی در دریای خزر را آغاز کرده، احیانا بیشتر از ۶۰۰ میلیون بشکه نفت خام درجا و حدود دو تریلیون فوت مکعب (TCF) گاز در این ساختار وجود داشته باشد. به گزارش سیبکس به نقل از خبرگزاری مشرق، هفته جاری و با سفر ابومحمد جولانی به باکو، رئیس جمهور آذربایجان در دیدار با رئیس هیأت حاکمه سوریه از اجرای پروژه ای در آینده نزدیک برای صادرات گاز آذربایجان به سوریه اطلاع داد. همینطور آذربایجان هم اینک با تأمین ۴۰ درصد از نفت رژیم صهیونیستی، نقش برجسته ی در تأمین انرژی و حیات این رژیم بازی می کند؛ منابعی که همه را از میادین نفت و گاز دریای خزر تأمین می کند. خیلی از کارشناسان اعتقاد دارند منابع انرژی دریای خزر، نقش تعیین کننده ای در آینده انرژی دنیا خواهد داشت و الان جمهوری آذربایجان بعنوان بزرگ ترین تولیدکننده نفت و گاز خزر، از این منابع برای تقویت نظم اسرائیلی در منطقه حمایت می کند. حتی قبل از جنگ اکراین، کشورهای اروپایی امید زیادی داشتند که با پشتیبانی از آذربایجان برای توسعه این منابع و خرید گاز از این کشور، بتوانند بخشی از وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش دهند، اما با وقوع جنگ، منابع گاز شیل آمریکا توانست این خلأ را پر کند. همچنین در رسانه های خارجی، داستان های عجیب وغریبی در رابطه با وجود یک میدان بزرگ گازی به نام میدان چالوس در نزدیکی مرزهای آبی ایران مطرح می شود که می تواند معادلات انرژی دنیا را تغییر دهد، چونکه ذخایری معادل یک چهارم میدان گازی پارس جنوبی بعنوان بزرگ ترین میدان گازی دنیا دارد. بر اساس گزارش وزارت نفت، دریای خزر پس از خلیج فارس و سیبری، سومین منطقه در دنیا با بیشترین منابع بالقوه انرژی است که حجم ذخایر نفت خام و گاز طبیعی آن به ترتیب حدود ۱۰۰ میلیارد بشکه و ۱۲ تریلیون مترمکعب برآورد می شود. با این وجود اختلاف نظر زیادی بین مؤسسات خارجی در رابطه با پتانسیل های دریای خزر در تأمین انرژی هیدروکربوری دنیا وجود دارد. سهم یک درصدی نفت و سه درصدی گاز خزر از تولید دنیا در تصویر۱، میادین نفت و گاز و تاسیسات انرژی دریای خزر آورده شده است. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، دریای خزر یکی از قدیمی ترین مناطق تولیدکننده نفت در جهان است و تولید نفت از این منطقه از میدان نفتی داشلاری در جنوب شرقی شبه جزیره آبشرون و در فاصله ۴۲ کیلومتری ساحل باکو، از صدها سال پیش شروع شده است. منطقه خزر به صورت سنتی یک منطقه تولیدکننده نفت بوده، اما اخیراً بعنوان یک تولیدکننده گاز طبیعی هم ایفای نقش می کند. در این منطقه ۶ کشور روسیه، ایران، قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان و ازبکستان، دارای منابع نفتی و گازی هستند. هرچند کشور ازبکستان در نوار مرزی دریای خزر واقع نشده اما بخش قابل توجهی از خاک این کشور، همراه با منابع انرژی آن در حوضه های زمین شناسی دریای خزر قرار دارد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا می نویسد: «گذشته از تولید نفت آذربایجان، منابع نفتی دریای خزر تا زمان فروپاشی شوروی به طور عمده دست نخورده باقیمانده بود. دریای خزر و مناطق اطراف آن بعد از آنکه کنسرسیومی از شرکتهای نفتی بین المللی به رهبری شرکت بریتیش پترولیوم با دولت آذربایجان برای توسعه ذخایر فراساحلی این کشور توافق نامه ای امضا کردند و میدان عظیم آذری-چراغ-گونشلی (ACG) را کشف کردند، توجه جهان را باردیگر به خود جلب کرد. از آن زمان میادین خزر شاهد هجوم سرمایه گذاری در پروژه های بزرگی مانند میدان کاشاگان قزاقستان بوده است.» طبق آمارهای eia، تولید نفت از دریای خزر در سال ۲۰۲۲ حدود یک درصد از عرضه جهانی نفت معادل بیشتر از یک میلیون بشکه در روز و حدودا ۳ درصد از عرضه جهانی گاز معادل بیشتر از ۴ تریلیون فوت مکعب را ایجاد کرده است. آذربایجان؛ بزرگ ترین تولیدکننده‌ی نفت و گاز خزر تصویر۲ نشان میدهد آذربایجان، تولیدکننده برتر نفت و گاز از میادین فراساحلی دریای خزر بوده و تقریبا تمام تولید نفت و گاز این کشور در سال ۲۰۲۲ از فراساحل دریای خزر حاصل شده است. تولید نفت آذربایجان از دریای خزر روزانه ۶۵۰ هزار بشکه اعلام شده است. قزاقستان، دومین تولیدکننده بزرگ نفت از میادین فراساحلی دریای خزر است که ۱۵ درصد از تولید نفت خود معادل ۲۸۰ هزار بشکه در روز را از این منطقه تولید می کند. روسیه هم با تولید روزانه ۱۵۰ هزار بشکه نفت، سومین تولیدکننده و ترکمنستان با تولید روزانه ۱۲۲ هزار بشکه، چهارمین تولیدکننده بزرگ نفت از دریای خزر است. تولید نفت و گاز ایران و ازبکستان از دریای خزر، صفر است. به طور کلی دلیل کم یا صفر بودن تولید نفت و گاز ایران و روسیه از میادین دریای خزر، به وجود میادین دیگری با تولید آسان تر در دیگر نقاط این دو کشور برمی گردد. بعنوان مثال وجود منابع عظیم در خلیج فارس سبب شده ایران تمرکز خویش را در این منطقه قرار دهد و تولید نفت و گاز از منابع دریای خزر را از اولویت خود خارج کند. همچنین بزرگ ترین شرکتهای نفت و گاز روسیه، مانند لوک اویل یا گازپروم هم تنها چند میدان نفت و گاز را در دریای خزر اداره می کنند، اما با خروجی خیلی کم. مثلاً شرکت لوک اویل، بزرگ ترین شرکت خصوصی روسیه فعالیت هایش در دریای خزر شامل سه میدان اصلی به نامهای یوری کورچاگین، ولادیمیر فیلانوفسکی و والری گریفر است که مجموعا سالانه ۷ میلیون تن نفت از این میادین تولید می کند درحالی که کل تولید نفت روسیه ۵۱۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ بوده است. طبق گزارش eia، گازپروم بعنوان بزرگ ترین شرکت دولتی روسیه هم در دریای خزر تنها یک میدان فعال به نام میدان آستاراخانسکویه در نزدیکی شهر آستاراخان دارد که با عنایت به پروژه های عظیم این شرکت در شبه جزیره یامال یا در دریای بارنتز میدان نسبتاً کوچکی شمرده می شود. ۱۴۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری در منابع نفت و گاز خزر بررسی ها نشان میدهد تابحال ۱۴۵ میلیارد دلار برای توسعه میادین هیدروکربوری دریای خزر سرمایه گذاری شده است. طبق تصویر۳، کشور آذربایجان به میزان ۲۰ برابر مجموع سایر کشورهای حوزه دریای خزر، از منابع این منطقه گاز طبیعی تولید می کند. تولید نفت آذربایجان از دریای خزر هم به اندازه کل تولید سایر کشورهای این منطقه است. جمهوری آذربایجان از اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی و سایر کشورها مانند روسیه، ترکمنستان و قزاقستان از ابتدای دهه ۲۰۱۰ توسعه میادین نفت و گاز خزر را شروع کردند. هم اینک ایران تنها کشور ساحلی دریای خزر است که تولیدی از این منابع ندارد. به صورت کلی، رویکرد ایران و روسیه در دریای خزر شباهت زیادی به یکدیگر دارد، چونکه هر دو مناطق بسیار مهم تری با مقدار غیرقابل مقایسه ای از نفت و گاز را در دیگر نقاط در اختیار دارند. آذربایجان و قزاقستان هم روش مشابهی در بهره برداری از میادین خزر را دنبال می کنند و هر دو کشور از مشارکت خارجی با حضور خیلی از شرکتهای درجه یک جهانی مانند شورون، بریتیش پترولیوم و سرمایه آنها بهره مند شده اند. ترکمنستان در اینجا یک استثنا است چونکه اساساً ساختارهای دوران اتحاد جماهیر شوروی را حفظ نموده و اغلب عملیات توسعه و بهره برداری از راه ترکمن گاز و ترکمن نفت که تحت کنترل دولت می باشد، به انجام می رسد. برنامه ایران در دریای خزر چیست؟ اشاره شد که با وجود منابع آسان نفت و گاز ایران در جنوب کشور و محدودیت سرمایه گذاری در شرایط تحریم، اکتشاف و توسعه میادین خزر از اولویت دولت ایران خارج شده است. هزینه برداشت نفت و گاز از خزر برای ایران چند برابر بیشتر از برداشت از میادین جنوبی است و اگر پولی باشد منطقی است، توسعه میادین با هزینه کمتر دنبال شود چونکه مسیر راحت تری برای افزایش تولید و صادرات است. هم اکنون تنها سکوی حفاری ایران در دریای خزر، سکوی امیرکبیر بوده که در وضعیت غیرفعال قرار دارد. همینطور تنها میدان کشف شده ایران در دریای خزر، میدان نفتی سردار جنگل است. این میدان نفتی در سال۱۳۹۱ و در عمق ۷۰۰ متری کشف شد و تنها ساختار از ۴۶ ساختار نفتی و گازی مطالعاتی ایران است که از مرحله اکتشافی عبور کرده است. تابحال هیچ بودجه ای برای انجام مطالعات امکان سنجی و تفصیلی تولید زودهنگام از میدان نفتی سردار جنگل تخصیص داده نشده است. البته در سالهای قبل برخی رسانه های خارجی از اکتشاف و توسعه میدان بزرگ گازی چالوس در دریای خزر توسط ایران اطلاع داده اند که این اخبار توسط وزارت نفت تکذیب شده است. هم اینک آن چه در این زمینه مطرح شده صرفاً به ساختار هیدروکربوری چالوس محدود می شود که وجود منابع نفت و گاز در آن محتمل می باشد؛ اما برای تعیین تکلیف نهائی به عملیات حفاری اکتشافی نیاز دارد که فعلاً در اولویت ایران نیست. لازم به ذکر است یکی دیگر از علل بی میلی ایران به توسعه میادین خزر، استقرار ساختارهای هیدروکربوری ایران در آب های عمیق این منطقه است. حالا هیچ یک از کشورهای ساحلی خزر تکنولوژی برداشت از آب های عمیق را ندارند و سایر کشورها هم از منابع کم عمق خود به تولید نفت و گاز مشغول هستند که چنین منابعی در عمق کم در ایران موجود نیست. البته ایران به تازگی عملیات اجرایی حفاری اکتشافی در دریای خزر را شروع کرده و طبق اعلام وزیر نفت در اردیبهشت سال جاری با استقرار دکل حفاری شرکت حفاری شمال در ساختار رودسر در بلوک ۱۸ خزر، این حفاری اکتشافی تا عمق نهائی پنج هزار و ۷۷ متر و با هدف ارزیابی مخزنی ساختار رودسر به انجام می رسد. به قول وزیر نفت، بر مبنای مطالعات زمین شناسی و لرزه نگاری دوبعدی، احیانا بیشتر از ۶۰۰ میلیون بشکه نفت خام درجا و حدود دو تریلیون فوت مکعب (TCF) گاز در این ساختار وجود داشته باشد، البته این ارقام تقریبی است و باید بعد از عملیات حفاری و مطالعات تکمیلی نهائی شود. این پروژه تحت قرارداد EPD با مبلغ حدود ۵۰ میلیون دلار به انجام می رسد. همچنین در رابطه با حجم منابع نفتی دریای خزر ابهامات جدی وجود دارد. بعنوان مثال موسسه آکسفوردانرژی برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا در رابطه با ذخایر ۲۰۰ میلیارد بشکه ای نفت در دریای خزر را زیر سوال می برد و حجم ذخایر را بین ۲۵ تا ۳۵ میلیارد بشکه تخمین می زند. در این صورت احتمال این که ذخایر نفتی دریای خزر بعنوان یک رقیب و جایگزین بلند مدت برای خلیج فارس عمل کند، از بین می رود و سهم این ذخایر از کل ذخیره نفت دنیا به ۳ درصد کم می شود، نه سهم ۱۶ درصدی که اداره اطلاعات انرژی آمریکا مدعی آن است.منبع: روزنامه فرهیختگان منبع: sibex.ir 1404/04/24 08:43:55 5.0 / 5 18 تگهای خبر: آمریكا , تكنولوژی , توسعه , سرمایه گذاری این مطلب سیبکس را پسندیدید؟ (1) (0) X تازه ترین مطالب مرتبط نفت و گاز ایران چطور آماج شماره یک دشمن شد؟ قیمت جهانی طلا امروز 1404، 4، 20 پورشه از چین شانس نیاورد مذاکرات برای فروش تیک تاک شروع می شود نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۲ بعلاوه ۳